Πριν 65 χρόνια>όλα τριγύρω αλλάξανε κι όλα τα ίδια μείναν

«Σε ολόκληρη τη χώρα, από τη μία άκρη στην άλλη, κυριαρχεί μία γκρίζα ανυπεράσπιστη, βαθιά έλλειψη πίστης για το μέλλον - μία έλλειψη πίστης που οδηγεί σε πλήρη απραξία στο παρόν. Οι άνθρωποι έχουν παραλύσει..."

Γράφει ο Οικονομολόγος 

Σαράντος Λέκκας

Αρχές του 1947 η βρετανική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει στις ΗΠΑ πως αδυνατούσε πλέον να συνεχίσει τον ρόλο που είχε αναλάβει, δηλαδή τον ρόλο της ενίσχυσης της ελληνικής κυβέρνησης στον αγώνα της κατά της κομμουνιστικής επικράτησης στην Ελλάδα.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Τρούμαν προκειμένου να έχει ιδία άποψη για την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα στέλνει το πρώτο τρίμηνο του 1947 τον Paul A. Porter ως επικεφαλής αμερικανικής αποστολής. Η αποστολή έμεινε στην Ελλάδα από τις 18 Ιανουαρίου έως τις 22 Μαρτίου 1947 επισκεπτόμενη περίπου όλη τη χώρα.

Στις 14 Φεβρουαρίου μετά από έναν περίπου μήνα παραμονής στην Ελλάδα ο Paul A. Porter στέλνει επιστολή προς τον υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ W.L. Clayton με τις πρώτες εντυπώσεις του, γράφοντας μεταξύ των άλλων:

«Εδώ δεν υπάρχει κράτος σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα. Αντ' αυτού υπάρχει μία χαλαρή ιεραρχία ατομιστών πολιτικών, μερικοί από τους οποίους είναι χειρότεροι από άλλους, που είναι τόσο απασχολημένοι με τον προσωπικό τους αγώνα για εξουσία, ώστε δεν έχουν τον χρόνο να αναπτύξουν οικονομική πολιτική, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι είχαν την ικανότητα».

Στις 20 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου ο Paul A. Porter με άρθρο του στο «Collier's» καταγράφει τις εντυπώσεις του, οι οποίες παρά τη χρονική απόστασή τους, θυμίζουν αρκετά την Ελλάδα του μνημονίου.

Μεταξύ των άλλων γράφει: «Σε ολόκληρη τη χώρα, από τη μία άκρη στην άλλη, κυριαρχεί μία γκρίζα ανυπεράσπιστη, βαθιά έλλειψη πίστης για το μέλλον - μία έλλειψη πίστης που οδηγεί σε πλήρη απραξία στο παρόν. Οι άνθρωποι έχουν παραλύσει από την αβεβαιότητα και τον φόβο, οι επιχειρηματίες δεν επενδύουν, οι καταστηματάρχες δεν αποθηκεύουν προμήθειες. Και συνεχίζει: «Η δημόσια διοίκηση είναι υπερβολικά εκτεταμένη?[??]?. Οι χαμηλοί μισθοί προσαυξάνονται βάσει ενός εντελώς συγκεχυμένου συστήματος επιδομάτων, χάρη στα οποία μερικοί δημόσιοι υπάλληλοι κερδίζουν μέχρι και τέσσερις φορές περισσότερο από τον βασικό μισθό τους».

Για το ίδιο θέμα αναφέρει: «Ποτέ άλλοτε δεν έχει δει διοικητική δομή που να είναι τόσο απαράδεκτη. Απλούστατα, δεν είναι δυνατόν να βασιστεί κάνεις ότι η δημόσια διοίκηση θα φέρει εις πέρας ακόμη και τις πιο απλές λειτουργίες μίας κυβέρνησης - την είσπραξη των φόρων, την εφαρμογή οικονομικών κανόνων, την επισκευή δρόμων. Συνεπώς η δραστική μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης αποτελεί συνθήκη εκ των ουκ άνευ για την επίτευξη οποιουδήποτε άλλου αποτελέσματος στην Ελλάδα».

Για την εκτελεστική εξουσία : «?η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει άλλη πολιτική εκτός από το να εκλιπαρεί για ξένη βοήθεια ώστε να διατηρηθεί στην εξουσία απαριθμώντας θορυβωδώς τις θυσίες της Ελλάδος... [.......]?στόχος της είναι να χρησιμοποιήσει την ξένη βοήθεια ως μέσο για τη διαιώνιση των προνομιών μίας μικρής κλίκας που αποτελεί την αόρατη εξουσία στην Ελλάδα».

Για τα οικονομικά συμφέροντα: «Τα ναυτιλιακά συμφέροντα βρίσκονται σε ιδιαιτέρα σκανδαλώδη θέση. Σήμερα η ελληνική εμπορική ναυτιλία βρίσκεται σε άνθηση και οι εφοπλιστές καρπώνονται τα κέρδη. Ομως, η χρεοκοπημένη ελληνική κυβέρνηση δεν απολαμβάνει κανένα όφελος από όλο αυτό τον πλούτο. Οι αποδοχές των ναυτικών εξακολουθούν να εισρέουν στη χώρα, αλλά τα κέρδη των πλοιοκτητών παραμένουν, στην πλειονότητά τους, στο εξωτερικό».

Για την ντόπια νομενκλατούρα: «Η ομάδα πίεσης της καλής κοινωνίας - οι κομψοί κοσμοπολίτες που έχουν την έδρα τους στις Κάννες, στο Σαιν Μόριτς και στην αθηναϊκή πλατεία Κολωνακίου - θα ενεργοποιηθεί. Πολλοί από αυτούς είναι γοητευτικοί άνθρωποι που μιλούν εξαιρετικά αγγλικά και αδημονούν ειλικρινά να παρέχουν κάθε δυνατή βοήθεια στην αμερικανική αποστολή. Εντούτοις θα αποπειραθούν να προσεταιριστούν την αποστολή και να τη μετατρέψουν σε ένα εργαλείο διασφάλισης των προνομιών τους».

Για την αίτηση βοηθείας: «Αίσθησή μου είναι ότι το ελληνικό κράτος έχοντας υποβάλει αίτηση βοήθειας και εποπτείας, έχει θέσει, στο μέτρο αυτό, όρια στην ίδια του την εθνική κυριαρχία».

Εν κατακλείδι, παρά τη χρονική απόσταση των 65 χρόνων, παρά την κολοσσιαία διαφορά στην κοινωνική πραγματικότητα, πολλά από αυτά που περιγράφουν μία Ελλάδα που υποτίθεται αφήσαμε πίσω μας, εντούτοις αποδεικνύονται ότι περιγράφουν και την Ελλάδα του σήμερα. Εάν αυτό δεν αποτελεί μέγα μέτρο αποτυχίας όλων αυτών που υποτίθεται αναμόρφωσαν τη χώρα τις τελευταίες δεκαετίες, δεν γνωρίζουμε τι άλλο μπορεί να περιγράψει την πλήρη αποτυχία.